برخی از افراد صلاحیت رسیدگی به امور مالی خود را ندارند که به آن ها محجور گفته می شود. محجورین شامل افراد زیر سن قانونی 18 سال که صغیر نام دارند و همچنین افراد مجنون و سفیه که غیررشید نام دارند، می شوند. باتوجه به اینکه این افراد صلاحیت رسیدگی به امور مالی خود را ندارند برای آن ها در صورت نبود ولی و سرپرست، قیم تعیین می شود. با جعفرصادق دادگر ، بهترین وکیل ارومیه همراه باشید تا در این مطلب شما را به طور کامل با قیم، شرایط انتخاب او و همچنین شرایط عزل قیم آشنا کنیم.
قیم کیست ؟
همانطور که در بالا نیز گفتیم زمانی برای یک فرد محجور قیم در نظر گرفته می شود که ولی قهری مانند پدر یا جد پدری نداشته باشد. قیم توسط دادستان تعیین می شود و وظایف خاصی را نیز بر عهده دارد. بنابراین ادارات و دفاتر رسمی تنها شخصی را به عنوان قیم می پذیرند که توسط دادگاه انتخاب شده باشد. انتخاب قیم به دو صورت دائمی و اتفاقی می باشد. قیم دائمی تا هر زمان که فرد محجور نتواند نسبت به امور مالی خود تصمیمات لازم را بگیرد نسبت به وظایف خود اقدام می کند مگر اینکه عزل شود. اما قیم اتفاقی در مواقع خاص از طرف شخص محجور می تواند اقامه دعوا کند.
مرجع صالح برای تعیین و عزل قیم
مرجع صالح برای تعیین قیم نیز دادگاه اقامتگاه شخص محجور می باشد. در صورتیکه فرد محجور در ایران نباشد هم کنسول ایران و یا جانشین او نسبت به تعیین قیم می تواند اقدام کند و ظرف ده روز پس از اینکه قیم را نصب کرد مدارک را به وسیله وزارت امور خارجه به وزارت دادگستری ارسال کند. البته توجه داشته باشید که انتخاب این قیم زمانی به صورت کامل قطعی می شود که دادگاه مدنی خاص تهران، تصمیم کنسول یا جانشینش وی را تنفیذ کند.
ویژگی های قیم
برای اینکه که دادستان شخصی را به عنوان قیم انتخاب کند باید دارای ویژگی هایی باشد. برای مثال باید اهلیت داشته باشد یعنی عاقل، بالغ و رشید بوده و همچنین دارای صفت امانت داری باشد. و به هیچ عنوان مرتکب جرم هایی مانند کلاهبرداری، خیانت در امانت و هتک ناموس نشده باشد.
اختیارات قیم
از جمله اختیارات قیم می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱. اداره اموال و دارایی فرد محجور : قیم باید با در نظر گرفتن مصلحت محجور اموال و دارایی های او را اداره کند و همچنین می تواند با اجازه مدعی العموم اموال غیر منقول محجور را بفروشد. در رابطه با اموال منقول نیز می تواند آن ها را فروخته و مال دیگری را خریداری کند. توجه داشته باشید که در هنگام انجام تمام این اعمال باید مصلحت فرد محجور را در نظر بگیرد.
۲. تربیت و اصلاح محجور : از دیگر وظایف قیم این می باشد که تمام تلاش خود را در جهت تربیت و رعایت مصلحت فرد محجور انجام دهد.
۳. فروش اموال ضایع شدنی محجور : یکی دیگر از از مهمترین اختیارات قیم فروش اموال ضایع شدنی محجور و خرید مال دیگر به جای آن می باشد.
۴. اجازه اشتغال و طلاق و ازدواج محجور : از دیگر وظایف قیم این می باشد که اگر صلاح بداند می تواند به محجور اجازه اشتغال دهد. همچنین در صورت تایید و صلاحدید پزشک و کسب اجازه از دادستان می تواند برای محجور عقد ازدواج و یا طلاق را انجام دهد.
نکته : قیم می تواند با توجه به کیفیت و کمیت کار و مواظبت از شخص محجور، درآمد محجور و همچنین وضعیت محلی که اقامتگاه محجور در آنجا قرار دارد اجرت دریافت کند.
برای چه کسانی باید قیم تعیین کرد؟
به طور کلی افرادی که برای امور مالی خود نیاز به قیم دارند به سه دسته اصلی تقسیم می شوند :
۱. صغار: صغار شامل کودکانی می شود که به سن قانونی نرسیده و همچنین ولی قهری ندارند.
۲. سفیه یا غیر رشید : سفیه و غیر رشید نیز به کسی گفته می شود که عدم رشد یا جنون او متصل به زمان صغر او باشد و ولی نداشته باشد.
۳. مجانین : مجانین نیز همانند اشخاص سفیه هستند با این تفاوت که جنون یا عدم رشد آن ها متصل به زمان صغر آن ها نبوده و ولی نداشته باشند.
فردی که به عنوان قیم برای این افراد انتخاب می شود باید ویژگی هایی داشته باشد، درغیر این صورت یا انتخاب نمی شود و یا در صورت وجود برخی شرایط عزل می شود. با ما همراه باشید تا در ادامه شما را به طور کامل با شرایط عزل قیم آشنا کنیم.
شرایط عزل قیم
مطابق با ماده ۱۲۴۸ قانون مدنی موارد زیر از شرایط عزل قیم می باشند :
- مشخص شود که قیم فاقد صفت امانت می باشد یا آن را از دست داده باشد.
- قیم ورشکسته شود.
- فرد قیم مرتکب جنایت یا یکی از موارد زیر شده باشد :
سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس، خیانت در امانت، جنحه نسبت به اطفال و…
- قیم به دلیلی به جز موارد بالا محکوم به حبس شده و توانایی اداره امور مالی محجور را نداشته باشد.
- مشخص شود که لیاقت و یا توانایی لازم برای اداره اموال محجور را ندارد.
- مطابق با ماده ۱۲۳۹ قانون مدنی اگر مشخص شود که قیم به طور عمدی مالی را که متعلق به محجور بوده جزو دارایی های وی قید نکرده و یا باعث شده که آن مال در صورت مزبور قید نشود، مسئول هرگونه ضرر و خسارتی که به محجور وارد میشود خواهد بود و همچنین به دلیل سوء نیت قیم عزل خواهد شد.
- مطابق با ماده ۱۲۴۳ قانون مدنی در صورت وجود موجبات موجه دادستان این اختیار را دارد که از دادگاه مدنی خاص تقاضا کند که از قیم تضمیناتی را برای اداره اموال محجور بخواهد. تعیین نوع تضمین با نظر دادگاه است. اگر قیم برای دادن تضمین حاضر نشود عزل میشود.
- مطابق با ماده ۱۲۴۴ قانون مدنی نیز قیم باید حداقل سالی یک بار حساب تصدی خود را به مدعی العموم و یا نماینده او بدهد. اگر در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه مدعی العموم حساب را ندهد عزل خواهد شد.
کلام آخر
با توجه به آنچه که در بالا گفته شد نتیجه می گیریم که افراد محجور برای اداره اموال منقول و غیرمنقول خود نیاز به قیمی دارند که مصلحت آن ها را در نظر بگیرد، فردی عاقل، بالغ و رشید باشد و همچنین دارای صفت امانت داری نیز باشد. عدم وجود این صفات در یک شخص سبب می شود که دادستان او را به عنوان قیم انتخاب نکند. همچنین در صورت وجود برخی شرایط نیز ممکن است قیم را عزل کند که تک تک آن ها را با هم بررسی کردیم. در صورتی که در این رابطه نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر داشتید می توانید با یک وکیل خانواده خوب مشورت کنید. همچنین در این میان می توانید با جعفرصادق دادگر یکی از بهترین وکلای خانواده در ارومیه تماس بگیرید.
بدون دیدگاه