ممکن است در بسیاری از قراردادها و قولنامه ها با اصطلاحی تحت عنوان وجه التزام برخورد کرده باشید. وجه التزام در لغت به معنای پایبندی، الزام به امری و همچنین متعهد شدن می باشد. در قراردادها نیز شرطی می باشد که برای ضمانت اجرا در قراردادها از آن استفاده می شود. اگر شما نیز این اصطلاح را بسیار شنیده اید اما نمی دانید که وجه التزام چیست. با جعفر صادق دادگر، وکیل ارومیه همراه باشید تا در ادامه شما را به طور کامل با آن و هر نکته‌ای که باید در مورد آن بدانید آشنا کنیم.
وجه التزام یعنی چه؟
هنگامی که دو شخص با یکدیگر قرارداد می بندند، هر کدام از آنها در این قرارداد باید تعهداتی را انجام دهند. اما بسیار پیش می‌آید که می بینیم طرف قرارداد به تعهدات خود عمل نمی کند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی در بعضی از قراردادها مبلغی به عنوان وجه التزام در نظر گرفته می شود. تا اگر شخص به تعهدات خود در موعد مقرر عمل نکند روزانه مبلغی را پرداخت کند. بنابراین به این مبلغی که به صورت روزانه جهت عمل نکردن به تعهدات ذکر شده در قرارداد، پرداخت می‌شود وجه التزام گفته می شود. برای مثال هنگامی که شخصی بدهکار است و متعهد می شود که بدهی خود را در موعد مقرر پرداخت کند، طلبکار می تواند بندی را در قرارداد اضافه کند که در صورت عدم پرداخت بدهی در زمان مشخص شده، روزانه مبلغ معینی برای مثال بین ۵۰۰ هزار تومان تا ۱ میلیون تومان پرداخت شود.
تعریف وجه التزام در قانون مدنی
مطابق با ماده 230 قانون مدنی : «اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی به عنوان خسارت تأدیه نماید، حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آن چه ملزم شده است محکوم نماید.»
یکی از دلایلی که اغلب برای تعیین وجه التزام بر آن تاکید می شود این است که درصورتی که متعهد به تعهد خود عمل نکند، متعهد له فقط باید عدم انجام دادن یا تأخیر در انجام دادن آن تعهد را ثابت کند و دیگر نیازی نیست که ثابت کند این عمل متعهد به او خسارتی وارد کرده است یا خیر. بنابراین همان طور که می بینید تعیین وجه التزام در قراردادها امری کاملاً قانونی می باشد و بهتر است برای جلوگیری از بروز مشکل در انجام تعهدات قرارداد از آن استفاده شود.
نکته بسیار مهم : در صورتی که در هنگام بستن قرارداد وجه التزام تعیین شده باشد، مطالبه آن دیگر مانع از انجام تعهدات متعهد نمی شود. اما اگر وجه التزام تعیین نشده باشد متعهد له به اجبار باید یا دریافت خسارت یا انجام تعهد را را انتخاب کند.
انواع وجه التزام
بهتر است پس از بررسی این که وجه التزام چیست به معرفی انواع آن نیز بپردازیم. به طور کلی متعهد به دو حالت می تواند در انجام تعهد خویش تخلف کند:
۱. به طور کلی تعهد خود را انجام ندهد.
۲. تعهد خویش را با تاخیر انجام دهد.
در حالت اول اگر در قرارداد مبلغی معین به عنوان خسارت عدم انجام تعهد و وجه التزام تعیین شده باشد. متعهد له می تواند آن مبلغ را به عنوان خسارت دریافت کند.
اما در حالت دوم که متعهد در انجام تعهد خود تاخیر داشته، اگر مبلغی برای هر روز تاخیر در قرارداد به عنوان وجه التزام تعیین شده باشد، متعهد می تواند به ازای هر روز دیرکرد در انجام تعهد آن مبلغ را دریافت کند.
تفاوت خسارت تاخیر تادیه با وجه التزام
درست است که خسارت تاخیر تادیه و وجه التزام هر دو در صورت عدم انجام تعهد دریافت می شوند اما دو مقوله کاملاً جدا از یک دیگر می باشند. در اینجا به دو مورد از مهم ترین تفاوت های آنها پرداخته‌ایم :
- خسارت تاخیر تادیه فقط برای قراردادها و تعهدات پولی می باشد. اما وجه التزام را در هر قراردادی و هر نوع تعهدی می توان استفاده کرد.
- میزان وجه التزام را طرفین با توافق خود انتخاب می‌کنند و این مقدار همیشه ثابت است. در صورتی که میزان خسارت تاخیر تادیه به وسیله دادگاه و با در نظر گرفتن شاخص سالانه تورم تعیین می شود.
مطالبه وجه التزام غیرمتعارف
همانطور که در بالا نیز گفتیم دادگاه نمی تواند طرف قراردادی که تعهد خود را انجام نداده است یا تاخیر در انجام آن داشته است را به مبلغی بیشتر یا کمتر از وجه التزام تعیین شده در قرارداد محکوم کند. اما گاهی در برخی قراردادها مبالغ نامتعارفی به عنوان وجه التزام تعیین می شوند. در این مواقع مراجع قضایی به دو حالت حکم صادر می کنند. برخی از قضات متخلف را به پرداخت مبلغ تعیین شده در قرارداد محکوم می کنند. اما برخی دیگر از قضات تا سقف تعهد اصلی حکم صادر می کنند. برای مثال اگر مبلغ اصلی یک میلیارد تومان باشد و به ازای هر روز تاخیر ۱۰۰ میلیون تومان به عنوان وجه التزام در نظر گرفته شود، متعهد له به طور کلی تنها می‌تواند دو میلیارد پول از فرد متخلف دریافت کند.
جمع بندی
در این مطلب به شما گفتیم که وجه التزام چیست و در مورد آن چه نکاتی باید رعایت شود. با توجه به آنچه که در مورد این موضوع گفته شد توصیه می کنیم که در هنگام بستن قراردادهای خود حتماً مبلغ متعارفی را به عنوان وجه التزام تعیین کنید. زیرا تعیین این مبلغ تضمینی برای انجام تعهدات طرف مقابل می باشد. همچنین در صورتی که به تعهدات خود عمل نکند، حقی از شما ضایع نمی شود و می توانید خسارت خود را به طور روزانه دریافت کنید. در صورتی که در زمینه بستن قرارداد نیاز به مشاوره دارید می توانید با جعفر صادق دادگر، بهترین وکیل ارومیه تماس گرفته و راهنمایی های لازم را دریافت کنید.
بدون دیدگاه