وکیل کیست؟

در این محتوا ما سعی داریم در مورد واژه وکیل و همچنین در مورد شخص وکیل صحبت کنیم. کلمه وکیل یک کلمه عربی می باشد. معادل فارسی کلمه گفته شده نماینده نام دارد. در واقع در زبان فارسی می توان برای نامیدن وکیل از کلمه نماینده استفاده نمود. علاوه بر کلمه نماینده، که گفتیم معادل فارسی این کلمه می باشد برخی نام های دیگر نیز برای این کلمه وجود دارد؛ که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم. 

مدافع، دادخواه، دادگستر، وکیل مدافع، وکیل دادگستر و برخی لغات دیگر از جمله کلمات و اسم هایی هستند که می توانند جایگزین کلمه وکیل گردند. حالا بهتر است یک تعریف از این کلمه ارائه دهیم. نماینده یا وکیل کسی است که از جانب یک شخص دیگر، که این شخص می تواند حقیقی باشد و یا می تواند حقوقی باشد برای انجام دادن یک کار مشخص مامور می گردد. 

البته این مامور شدن شخص نماینده، برای انجام دادن وظایف محول شده به او بر اساس عقد یک قرارداد کاملا قانونی صورت می گیرد. شغل شخص وکیل که با عنوان وکالت شناخته می شود؛ طبق قانون اساسی زیر مجموعه دستگاه قضایی می باشد. 

شغل یا پیشه وکالت از آثار مقرر شده کسب و کارها و انواع تجارت پیروی نمی کند. به همین دلیل است که وکالت را نمی توان یک شغل در نظر گرفت. با توجه به آنچه گفته شد وکالت و فعالیت انجام شده با این عنوان زیر مجموعه دستگاه قضایی خواهد بود.

جعفر صادق دادگر بعنوان وکیل پایه یک دادگستری در ادامه مقاله شما را با مفاهیم کاربردی وکیل آشنا خواهد کرد.

وکیل پایه یک
وکیل پایه یک

علم حقوق چیست؟

موضوع علم حقوق در واقع ریشه در روابط اجتماعی به وجود آمده توسط انسان ها دارد. با توجه به نوع رابطه ای که انسان ها با یکدیگر دارند می توان انواع حقوق را نام برد. به طور مثال بررسی رابطه بین مردم و دولت را می توان به وسیله حقوق عمومی مورد مطالعه و بررسی قرار داد.

 از جمله حقوق عمومی می توان به مطالعه حقوق قوای سه گانه اشاره نمود. اما بررسی و مطالعه نوع روابط بین مردم با یکدیگر را می توان به کمک حقوق خصوصی انجام داد. حقوق خصوصی دارای زیر مجموعه وسیعی می باشد. به طور کلی با توجه به انواع روابط و فعالیت های انسان شاخه های متعددی برای حقوق خصوصی می توان نام برد. از جمله شاخه های موجود در حقوق خصوصی می توان به حقوق تجارت و بسیاری دیگر اشاره نمود.

 یکی دیگر از شاخه های مهم حقوق، حقوق مدنی می باشد. حقوق مدنی نیز زیر مجموعه حقوق خصوصی می باشد. حقوق مدنی مواردی مثل موارد مربوط به اموال، مالکیت، انواع قراردادها و مسئولیت های ایجاد شده بر اثر وقوع اتفاقات مختلف در مراحل مختلف زندگی افراد، مثل وصیت، ارث، ولادت و بسیاری موارد مشابه دیگر را شامل می شود.

 یکی دیگر از شاخه های علم حقوق شاخه حقوق بین الملل می باشد. حقوق بین الملل را می توان به دو دسته مختلف تقسیم نمود. حقوق بین الملل خصوصی و حقوق بین الملل عمومی. موضوع حقوق بین الملل عمومی در برگیرنده روابط بین دولت های مختلف با یکدیگر می باشد. همچنین روابط بین سازمان های مختلف بین المللی را نیز در بر می گیرد.

وکلا
وکلا

توانایی های لازم که یک وکیل باید آنها را کسب کند

در صورتی که یک شخص علاقه مند به تحصیل در رشته حقوق باشد، می بایست با یک سری مسائل و ویژگی های این رشته آشنایی داشته باشید تا در نهایت بتوانید یک وکیل خوب شوید. شاید تحصیل در رشته حقوق برای بسیاری از افراد مختلف وجود داشته باشد و حتی آن ها بتوانند در بهترین دانشگاه ها مدرک حقوق خود را دریافت نمایند؛ اما این که یک نفر بتواند یک حقوقدان خوب یا یک وکیل موفق و ماهر شود، برای هر کسی وجود ندارد. 

به طور کلی یک حقوقدان یا یک وکیل خوب، می بایست از قدرت بیان بالایی برخوردار باشد. یکی دیگر از ویژگی های مورد جستجوی وکیل یا نماینده خوب، داشتن قدرت استدلال مسائل مختلف می باشد. در واقع یک نماینده یا وکیل مدافع خوب باید بتواند با نگاهی نقادانه به مسائل نظر داشته باشد.

این توانایی استدلال در مسائل مختلف و نیز داشتن نگاه و تفکر نقادانه موجب می شود تا در کنار خلاقیت ذهنی بالایی که یک نماینده خوب به آن نیاز دارد، در نهایت جسارت لازم را برای بهترین عملکرد در بهترین زمان را به دست آورده و در نهایت بتواند از موکل خود دفاع نماید. به طور کلی بعد از اتمام دوره تحصیلات در رشته حقوق، شخص تحصیل کرده باید بتواند در این رشته شاغل شود و این امر در حالی اتفاق خواهد افتاد که شخص نمی تواند مانند بسیاری از رشته های دیگر به طور مستقل و خصوصی شروع به انجام فعالیت نماید.

 به طور کلی شخص حقوقدان که قرار است یک وکیل خوب باشد، باید در مورد بسیاری از علوم مختلف که برای ادامه فعالیت او در دستگاه قضا لازم هستند اطلاعات کافی و جامع داشته باشد. در نهایت یک حقوقدان باید بتواند از عهده وظایف سنگین و خطیری که به او سپرده می شود به خوبی برآید. یکی از توانایی های لازم برای یک نماینده خوب همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم داشتن قوه بیان خوب و تاثیر گذار می باشد.

 برای داشتن چنین توانایی و یا به حد کمال رساندن چنین توانایی، یک حقوقدان باید اطلاعات بسیاری در مورد زبان و ادبیات فارسی داشته باشد. زیرا در صورت داشتن قوه بیان خوب باید به کمک این دانش و استعداد به دست آمده در زمینه زبان و ادبیات فارسی است که او می تواند مسائل را به خوبی به رشته تحریر در آورده و همچنین آن ها را به خوبی و به بهترین شیوه و تاثیرگذارترین روش برای حضار و دادگاه ارائه دهد. در واقع دانستن اطلاعات در مورد زبان و ادبیات فارسی به شخص حقوقدان کمک می کند تا وظایف خود را به نحو احسن انجام داده و قوه بیان خوب او را موثرتر جلوه خواهد داد.

دروسی که یک وکیل باید آن ها را در دانشگاه مطالعه کند

همانطور که میدانید در رشته حقوق نیز مانند بسیاری از رشته های دانشگاهی دیگر، باید یک سری از دروس مختلف توسط دانشجوها مطالعه و در اصطلاح گذرانده شود. دروس مورد نیاز افرادی که در رشته حقوق تحصیل می کنند عبارت اند از: دروس پایه و دروس اصلی و تخصصی.

دروس پایه برای رشته حقوق عبارتند از: مقدمه علم حقوق، حقوق جزای عمومی، حقوق مدنی، حقوق اساسی، مبانی علم اقتصاد و نیز مبانی جامعه شناسی در این رشته تدریس می شود زیرا همانطور که در بالا اشاره شد منشا رشته حقوق روابط بین انسان ها بوده است و در واقع این رشته برای کمک به مدیریت بهتر روابط بین انسان ها ایجاد شده است.

وکیل پایه یک
وکیل پایه یک

دروس تخصصی مورد جستجوی وکیل که باید آن ها را در دانشگاه مطالعه نموده و توانایی لازم را در کنار آن ها و با مطالعه آن ها کسب کند عبارتند از: آیین دادرسی مدنی، آیین دادرسی کیفری، متون حقوقی، متون فقه، قواعد فقه، حقوق اساسی، حقوق جزای عمومی، حقوق بین المللی عمومی، حقوق سازمان های بین المللی، حقوق اداری، حقوق تجارت، حقوق تطبیقی، حقوق بین المللی خصوصی و ادله اثبات دعوی، و بسیاری دروس و کتب دیگر که شخص حقوقدان در طول دوره تحصیل خود باید آن ها را به خوبی مطالعه کرده و توانایی لازم را برای انجام مسئولیت سنگین وکالت به دست آورد.

برخی دروس نظیر، متون فقه و قواعد فقه با توجه به دین و آیین کشور ما که آیین مقدس اسلام می باشد برای دانشجویان رشته حقوق ارائه و تدریس می شود. همچنین علاوه بر دروس گفته شده تسلط بر زبان های عربی و به ویژه فرانسوی برای دانشجویان رشته حقوق و به طور خاص برای یک حقوقدان بسیار لازم و ضروری می باشد.

در پایان بهتر است به این نکته اشاره کنیم که یک وکیل باید فن بیان خوب و قوی داشته باشد و همچنین باید از یک روحیه جستجوگر و کنجکاو نیز برخوردار باشد تا بتواند به کنکاش مسائل پرداخته و واقعیت و حقیقت را از دل آن ها کشف کند و در نهایت یک حقوقدان باید توانایی ارزیابی صحیح و درست مسائل پیرامون خود را داشته باشد تا بتواند مسئولیت های خود را به خوبی حل و فصل نماید.

برای وکیل شدن چه مراحلی باید گذراند؟

یکی از بهترین مشاغلی که افراد تحصیل کرده در رشته حقوق می توانند داشته باشند وکالت می باشد. اما برای این که شخص تحصیلکرده در رشته حقوق یک وکیل شود باید بتواند علاوه بر گذراندن دروس گفته شده در بالا که مختص رشته حقوق می باشند آزمون برگزار شده توسط کانون وکلا را نیز به خوبی و با نمره قبولی پشت سر بگذارد. پس از قبول شدن در آزمون وکالت، شخص داوطلب باید در آزمون شفاهی نیز نمره حد نصاب را به دست آورده و در نهایت می تواند به عنوان یک وکیل در اداره های مختلف دولتی، پس از گذراندن آزمون های استخدامی مربوط به هر دستگاه مشغول به کار شود و یا این که می تواند به طور مستقل یک دفتر وکالت تاسیس نموده و به امور حقوقی و دادن مشاوره حقوقی به افراد مختلف بپردازد. 

 

علاوه بر آنچه در بالا به آن اشاره شد یک شخص حقوقدان یا وکیل می تواند، پس از گذراندن مراحل فوق به عنوان مشاور حقوقی یک بانک یا مشاور حقوقی شهرداری مشغول به کار شود؛ همچنین این افراد می توانند در دادگستری های سطح کشور به فعالیت بپردازند.  پس از این که شخص حقوقدان در آزمون وکالت گفته شده در بالا نمره قبولی و حد نصاب را کسب نماید باید دو سال را به صورت کارآموزی سپری کند. بعد از گذراندن دو سال کارآموزی، شخص حقوقدان می تواند پروانه وکالت دریافت کرده و به عنوان یک وکیل به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه دهد. به کمک افرادی که در جستجوی وکیل هستند بشتابد.

مشاغلی که یک وکیل می تواند آنها را انجام دهد

برای رشته حقوق در مقاطع بالاتر از کارشناسی گرایش های متعددی وجود دارد که شخص حقوقدان با توجه به علاقه و استعداد خود می تواند یکی از این گرایش ها را انتخاب نموده و در آن ادامه تحصیل دهد. در نهایت با توجه به تخصصی که به دست آورده است می تواند شغل مناسبی نیز بیابد. 

برخی گرایشها و تخصص های مختلف موجود در رشته حقوق عبارتند از: حقوق بشر، حقوق بین الملل، حقوق اقتصادی، حقوق خانواده، حقوق مالکیت، حقوق تجارت اقتصادی، حقوق جزا، حقوق تجارت الکترونیک، حقوق فناوری زیستی، حقوق شرکت ها، حقوق خصوصی، حقوق محیط زیست و بسیاری انواع دیگر. شخص حقوقدان در پایان با توجه به تخصص خود می تواند جایگاه شغلی مناسب خود را بیابد. 

یک وکیل با توجه به این که دانش آموخته رشته حقوق می باشد می تواند مشاغل مربوط به این رشته را در اداره ها و دستگاه های مختلف بر عهده بگیرد. از جمله مشاغلی که یک وکیل یا یک حقوقدان می تواند آن ها را بر عهده گرفته و در واقع به عنوان شغل او محسوب می شوند عبارتند از: منصب قضاوت که برای رسیدن به چنین جایگاهی شخص حقوقدان باید در رشته حقوق دکتری کسب کرده و اطلاعات کافی و جامع در این باره داشته باشد. 

بازپرسی و دادیاری، مشغول شدن در ادارات اجرای احکام، مشغول شدن در دفاتر اسناد رسمی که می توانند سردفتر یا دفتریار باشند. اداره های ثبت اسناد و املاک، تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی، همچنین انجام مشاوره حقوقی و بسیاری موارد دیگر. امروزه با پیشرفت تکنولوژی وکیل آنلاین نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.

وکالت چیست؟

قراردادی که بین دو نفر با توجه به قوانین حقوق مدنی بسته می شود و طبق این قرارداد یک شخص به شخص دیگری اجازه می دهد تا امور حقوقی مربوط به او را در زمینه خاصی که در قرارداد ذکر شده است پیگیری و بررسی نماید وکالت نامیده می شود. طرفین وکالت را وکیل و موکل می نامند. 

در وکالت های منعقد شده شخص می تواند طبق قانون برای نماینده خود محدودیت مشخص کند. در واقع شخص می تواند برای وکالت داده شده حد و مرز مشخص نماید. با توجه به حد و مرزهای مشخص شده از سوی موکل تا آنجا که وکالت نامه اجازه می دهد شخص وکیل موارد حقوقی را بررسی و پیگیری می کند و ما بقی باید با حضور شخص موکل انجام گیرد. این فرایند از دیرباز در فرهنگ ما ایرانیان وجود داشته است. 

به گونه ای که در دوره صفویان به شخصی که برخی امور را به جانشینی از شخص پادشاه انجام می داد نایب السلطنه می گفتند. نایب السلطنه همان وکیل می باشد. همچنین در حکومت زندیه کریم خان خود را وکیل الرعایا می نامید. بنابراین استفاده از این کلمه در فرهنگ ما قدمتی طولانی داشته و به همین سبب بسیاری از مردم با وظایف و مسئولیت های یک حقوقدان آشنایی دارند.

موکل
موکل

انواع وکالت

همانطور که گفته شد وکالت یک قرارداد کاملا قانونی می باشد؛ که طبق قوانین حقوق مدنی بین طرفین قرارداد یعنی وکیل و موکل منعقد می شود. وکالت انواع مختلف و گوناگونی دارد. در زیر ما سعی می کنیم برخی از انواع وکالت را به صورت مختصر برای شما بیان کنیم. 

 

وکالت مطلق، وکالت کند و وکالت مقید برخی انواع وکالت می باشند. وکالت مطلق به وکالتی گفته می شود که در آن شخص وکیل برای انجام تمام امور مربوط به موکل خود اجازه تام و کامل دارد. در واقع او می تواند تمام کارهای مربوط به شخص موکل خود را انجام دهد. 

 

این امور می تواند شامل خرید، فروش و غیره باشد. در وکالت مطلق برای انجام امور گفته شده شخصی که به او وکالت داده شده است نیازی به گرفتن اجازه از سوی شخص موکل را ندارد. وکالت کند نوعی از وکالت است که در آن موکل فقط برای برخی امور مثل خرید و فروش یا پرداخت هزینه های زندگی افراد تحت تکفل خود به شخص نماینده اجازه می دهد. برای انجام مابقی امور، باید شخص موکل حضور داشته باشد. 

 

وکالت مقید نیز نوعی از وکالت می باشد که موکل شخصی را برای انجام یک کار مشخص شده، نماینده خود می کند تا فقط آن امر را برای او به انجام برساند. به طور مثال موکل فقط اجازه خرید منزل را خواهد داد یا فقط اجازه فروش زمین را خواهد داد. 

 

در مابقی امور مربوط به موکل، شخص وکیل هیچ اختیاری نخواهد داشت. در موردی می توان وکالت داد که طبق قانون، شخص موکل بتواند در آن ها دخل و تصرف کند. به طور مثال اگر شخصی نتواند در برخی امور دخل و تصرف داشته باشد بنابراین نمی تواند در آن امور هیچ گونه وکالتی را به شخص دیگری بدهد. برای دادن وکالت باید تمام امور وکالت داده شده به طور کامل در انحصار و اختیار شخص موکل باشند تا وکالت داده شده از نظر قانونی صحیح تلقی گردد.

 

پرونده های وکالت می توانند در زمینه های زیر باشند:

 

  • وکیل خانواده
  • وکیل ارث
  • وکیل کیفری
  • وکیل ملکی
  • وکیل ارومیه
وکیل پایه یک
وکیل پایه یک

روش های در اختیار گرفتن وکیل

شما به عنوان یک شخص عادی می توانید به روش های مختلفی برای خود وکیل انتخاب کنید. روش های انتخاب وکیل عبارتند از روش انتخابی، روش تسخیری، روش معاضدتی، روش اتفاقی و غیره. در ادامه سعی می کنیم برای هر یک از روش های گفته شده توضیح مختصری ارائه دهیم. 

در صورتی که شخصی که دارای یک پرونده قضایی می باشد از گرفتن وکیل برای انجام دادن امور مربوط به پرونده خود امتناع ورزد یا اینکه او به دلیل نداشتن توانایی مالی نمی تواند دستمزد آن را پرداخت کند از سوی دادگاه یک وکیل برای او انتخاب می شود.

وکیل انتخاب شده از میان وکلای دادگستری انتخاب خواهد شد. این شخص پس از این که به وسیله دادگاه به عنوان وکیل پرونده گفته شده انتخاب می شود او را وکیل تسخیری می نامند. بنابراین وکیل تسخیری در دادگاه حاضر شده و به دفاع از موکل خود می پردازد. اما اگر فردی شخصا برای داشتن یک نماینده اقدام کند تا او امور مربوط به پرونده های قضایی و اداری او را انجام دهد به چنین وکیلی، وکیل انتخابی گفته می شود. این نوع از انتخاب به وسیله انعقاد یک قرارداد میان شخص وکیل و شخص موکل استوار خواهد بود و طبق موارد مندرج در قرارداد طرفین موظف به اجرای وظایف محوله به نحو احسن می باشند. 

گاهی اتفاق می افتد که یک تحصیل کرده رشته حقوق پروانه وکالت ندارد. یعنی این شخص آزمون های برگزار شده از جانب کانون وکلای دادگستری را شرکت نکرده است اما قصد دفاع از یک شخص را به عنوان موکل خود دارد. برای این افراد می توان پروانه وکالت موردی صادر کرد. 

برای تهیه و به دست آوردن پروانه موردی وکالت، شخص حقوقدان باید به مراکز ذیربط مراجعه کرده و درخواست پروانه وکالت موردی دهد. در نهایت فقط برای مورد گفته شده از سوی او یک پروانه وکالت مدت دار صادر می شود تا بتواند از موکل خود در آن مورد خاص دفاع نماید. به چنین وکیلی، وکیل اتفاقی می گویند. اما اگر شخصی دارای یک پرونده قضایی باشد؛ 

اما از نظر مالی توانایی استخدام یک نماینده برای انجام امور مربوط به پرونده خود را نداشته باشد، اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری برای این شخص یک وکیل رایگان در نظر می گیرد. این نماینده مشخص شده، به پیگیری پرونده سپرده شده خواهد پرداخت و از موکل خود دفاع می کند. به چنین وکیلی که از جانب اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری برای فرد مورد نظر انتخاب شده است وکیل معاضدتی گفته می شود.

کانون وکلای دادگستری

اولین و مهمترین مرکزی که در کشور به فعالیت های حقوقی می پردازد کانون وکلای دادگستری می باشد. این کانون در سال 1314 شمسی به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل تاسیس شد و شروع به فعالیت نمود. هم اکنون نیز این کانون به صورت کاملا مستقل اداره و مدیریت می شود. 

وظیفه این کانون برگزاری یک سری آزمون های تخصصی در زمینه حقوق و وکالت می باشد تا در نهایت به افرادی که داوطلبین درخواست پروانه وکالت هستند پس از موفقیت در آزمون این کانون پروانه مذکور ارائه گردد. با صدور پروانه وکالت، افراد حقوقدان می توانند فعالیت خود را به عنوان وکیل آنلاین یا فیزیکی در نقاط مختلف آغاز کنند. 

این کانون همچنین وظایف دیگری از قبیل نظارت بر فعالیت وکلا و رسیدگی به جرائم و تخلفات وکلا و همچنین تعقیب انتظامی وکلای دادگستری و نیز فراهم کردن ابزار و امکانات لازم برای پیشرفت و بهبود سطح دانش وکلای کشور را بر عهده دارد. اداره این کانون توسط دوازده نفر که عضو اصلی هستند و شش نفر که عضو علی البدل می باشند انجام می گیرد. این اعضا هر دو سال یکبار با رای وکلای دادگستری برای این سمت انتخاب می شوند.

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردم مفهوم وکیل کیست و انواع وکالت را برای شما توضیح دهم. همچنین نحوه وکیل شدن برای علاقمندان رشته وکالت را شرح دادم. چنانچه در زمینه وکیل و وکالت و نیز علم حقوق و مسائل مربوطه سوالی داشتید و یا به ابهامی برخورد کردید، من جعفر صادق دادگر وکیل پایه یک دادگستری اینجا هستم که به شما کمک کنم. کافی است از طریق فرم زیر درخواست مشاوره رایگان بدهید تا در اسرع وقت با شما تماس گرفته شود.

خانهتماسارتباط با ما